भारतात सरकारी नोकरीला नेहमीच मोठ्या प्रतिष्ठेने पाहिले जाते. त्यात कार्यालयीन व्यवस्थापन आणि प्रशासनातील भूमिका बऱ्याच विद्यार्थ्यांचे स्वप्न असते. त्याच प्रकारातील एक महत्त्वाचे आणि लोकप्रिय पद म्हणजे ASO — Assistant Section Officer (सहाय्यक कक्ष अधिकारी / सहाय्यक विभाग अधिकारी) हे पद. हे पद केंद्रीय तसेच राज्य सरकारी संस्थांमध्ये विविध मंत्रालये/विभागांत भरले जाते.
ASO या पदामध्ये रोजचा ऑफिसचा कारभार, सरकारी फायली हाताळणे, महत्त्वाचे दस्तऐवज तयार करणे, आणि प्रशासनामध्ये महत्वाचे निर्णय प्रक्रियेला मदत करणे यासारखी कामं येतात. त्यामुळे, सरकारच्या धोरणांची अंमलबजावणी सुरळीत चालावी यामध्ये ASO पदाची भूमिका महत्त्वाची असते.
🔍 ASO पदाचा स्वरूप आणि जबाबदाऱ्या
ASO पद हे Group-B Non-Gazetted पद म्हणून ओळखले जाते.
या पदावर काम करणाऱ्या व्यक्तीच्या जबाबदाऱ्या पुढीलप्रमाणे असतात:
- फाईल मॅनेजमेंट व शासकीय पत्रव्यवहार
- नोटिंग आणि ड्राफ्टिंग — सरकारी पत्र, अहवाल, प्रस्ताव तयार करणे
- विभागांमधील समन्वय साधणे
- कार्यालयीन प्रशासनाचे कार्य पुढे नेणे
ASO वर सामान्यतः Section Officer (SO) यांचे पर्यवेक्षण असते आणि त्या माध्यमातून सरकारी निर्णय प्रक्रियेत सहभागी होण्याची संधी मिळते.
🎓 पात्रता (Eligibility Criteria)
ASO पदासाठी मुख्यत्वे दोन प्रकारे भरती होते
1️⃣ SSC CGL द्वारे केंद्र सरकारमध्ये ASO
2️⃣ राज्य आयोगांद्वारे (जसे की MPSC) राज्य सरकारमध्ये ASO
इथे SSC च्या पात्रतेचे नियम पाहूया:
| पात्रता | तपशील |
| शैक्षणिक पात्रता | कोणत्याही विषयात पदवी आवश्यक. |
| वयोमर्यादा | सामान्यतः 18 ते 30 वर्षे (विभागानुसार बदल शक्य). |
| नागरिकत्व | भारताचा नागरिक किंवा नियमानुसार पात्र. |
| अनुभव | पूर्व-अनुभव आवश्यक नाही; किंवा नवीन विद्यार्थ्यांसाठी उत्तम संधी. |
राज्य आयोगांसाठी (उदा. MPSC ASO) वयमर्यादा, भाषा आणि परीक्षा स्वरूप यात काही फरक असू शकतो.
🏆 निवड प्रक्रिया (Selection Process)
SSC CGL मार्गे ASO पदासाठी निवड पुढील टप्प्यांनी होते:
| टप्पा | माहिती |
| Tier-I (Preliminary Exam) | CBT परीक्षा — Reasoning, Quant, GA, English. निगेटिव्ह मार्किंग लागू. |
| Tier-II (Main Exam + Skill Test) | इंग्रजी, गणित, Reasoning, सामान्य ज्ञान व संगणक कौशल्य. DEST आवश्यक. |
| Document Verification (DV) | कागदपत्र तपासणी. |
| Final Merit List | Tier-II गुणांवर आधारित पद-नियुक्ती/पोस्टिंग. |
Tier-I ही फक्त qualifying परीक्षा असते — खरा निकाल Tier-II ठरवतो.
🧠 अभ्यास कसा करावा? (Preparation Strategy)
ASO मिळवण्याकरिता योग्य नियोजन आवश्यक आहे. सुरुवातीला SSC CGL चा संपूर्ण सिलेबस समजून घ्या. त्यानुसार हा अभ्यासक्रम तयार करू शकता:
1️⃣ Tier-I तयारी
| विषय | लक्ष द्या |
| Quantitative Aptitude | वेग आणि अचूकता वाढवणे |
| General Intelligence / Reasoning | प्रतिदिन Puzzle/Seating Analysis |
| General Awareness | चालू घडामोडी + इतिहास, राजकारण, अर्थशास्त्र |
| English | Vocabulary आणि comprehension |
2️⃣ Tier-II तयारी
- इंग्रजी भाषेचे ज्ञान अधिक खोलवर
- गणित व लॉजिकल विश्लेषण सखोल
- संगणकाची मूलभूत माहिती (Typing/DEST सराव नियमित)
👔 नोकरीतील फायदे आणि कामाचे वातावरण
सरकारी नोकरी म्हणून काही विशेष फायदेही मिळतात:
- उत्तम पगार आणि ग्रेड पे
- महागाई भत्ता, घरभाडे भत्ता इ
- नियमित पदोन्नती संधी
- कार्यालयीन स्थैर्य आणि प्रतिष्ठा
- वर्क-लाईफ बॅलन्स समाधानकारक
ASO पदानुसार विविध मंत्रालये / सचिवालयामध्ये पोस्टिंग मिळते. विभागाप्रमाणे कामाचे स्वरूप किंचित बदलते.
📈 करिअर ग्रोथ (Promotion Path)
ASO चा करिअर प्रोफाईल चांगला आहे. अनुभवानुसार पुढील पदांपर्यंत वाढू शकता:
➡ ASO
⬇
➡ Section Officer
⬇
➡ Under Secretary
⬇
➡ Deputy Secretary
⬇
➡ Director / Joint Secretary (काही विभागांत)
यामुळे प्रशासकीय क्षेत्रात मोठ्या जबाबदाऱ्या आणि अधिकार मिळू शकतात.
💼 कोणासाठी योग्य?
ASO खालील प्रकारच्या विद्यार्थ्यांसाठी अत्यंत योग्य करिअर आहे:
✔ सरकारी सेवेची आवड
✔ कार्यालयीन व प्रशासकीय कामात रस
✔ शिस्त, नियमांचे पालन आणि विश्लेषणात्मक विचार
✔ दीर्घकालीन स्थिर करिअर हवे असणारे विद्यार्थी
🛣️ ASO बनण्याचा रोडमॅप — सुरुवातीपासून निवडीपर्यंत
| Step | तुम्हाला काय करायचे? |
| 1 | पदवी पूर्ण करा किंवा अंतिम वर्षात असताना SSC CGL फॉर्म भरा |
| 2 | Tier-I तयारी सुरू करा |
| 3 | Tier-I पात्रता मिळवा (cut-off नुसार) |
| 4 | Tier-II साठी सखोल तयारी करा |
| 5 | DEST/Computer Test पास व्हा |
| 6 | Document Verification करा |
| 7 | Merit नुसार ASO पद मिळवा आणि प्रशिक्षणास सुरुवात |
हा रोडमॅप अनुसरला तर ASO बनणे नक्कीच शक्य!
🧩 निष्कर्ष — ASO का निवडावे?
ASO ही एक प्रतिष्ठित, स्थिर, आणि विकासाचा उत्तम मार्ग देणारी सरकारी नोकरी आहे. प्रशासनिक काम, केंद्र किंवा राज्य सचिवालयामध्ये काम करण्याची संधी, आणि सतत पुढे वाढण्याची क्षमता यामुळे ही नोकरी हजारो विद्यार्थ्यांचे स्वप्न असते.
जर तुमची तयारी योग्य मार्गाने झाली, वेळेचे उत्तम व्यवस्थापन केले — तर ASO पद तुम्ही सहज मिळवू शकता!
| सूचना: ‘JOBSPRINTS वरील सर्व PDF File (जाहिरात/निकाल) ‘Google Drive’ वर होस्ट केल्या जातात. PDF पाहताना काही समस्या असल्यास कृपया ‘Google Drive App’ Reinstall करा. (Uninstall करुन Install) त्यानंतर Mobile/Tablet Restart करा. |
